اثر بخشی علوم انسانی،ارزش آفرینی و کارآفرینی در بستر پارک علم و فناوری

به نقل از روابط عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در گفت و گو با روابط عمومی دانشگاه در خصوص اهمیت وجود پارک علم و فناوری در دانشگاه علوم انسانی گفت: یکی از برنامه های ما در این دانشگاه در جهت برنامه راهبردی، موضوع هدفمندی پژوهش، تعالی آموزش، تحول علوم انسانی و کاربردی و کارآمد کردن علوم انسانی است. به همین دلیل دانشگاه علامه طباطبائی زنجیره مراکز رشد خود را با راه اندازی پارک علم و فناوری تکمیل کرده است. این پارک به دنبال ایجاد مراکز رشد، نوآوری و کارآفرینی دانشگاه قرار می‌گیرد و امیدوارم که بتوانیم از این فرصت و ظرفیت به خوبی استفاده کنیم.
دانشجویان ما در دوره تحصیل خود ایده هایی متناسب با تخصص و رشته های خود دارند که بر اساس آن ایده ها می توانند خدماتی به جامعه ارائه کنند. وقتی دانشجویی ایده اولیه خود را در دانشگاه مطرح کرد، این ایده مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد از تایید ایده، دانشجویان در مرکز نوآوری دانشکده ها به مدت شش ماه مستقر می‌شوند. بعد از این که دانشجویان توانستند ایده های خود را منسجم کنند، به مرکز رشد منتقل می‌شوند و ممکن است در مرکز رشد به مدت یک یا دو سال از حمایت مراکز رشد استفاده کنند. در مراکز رشد از شتاب دهنده ها و افراد حمایت گر در جهت سرمایه گذاری واحد های فناور می توانند استفاده کنند. وقتی هم واحد فناور به بلوغ رسید و توانست خدمات خود را به عنوان یک شرکت مستقل، گسترده تر ارائه دهد از مرکز رشد خارج می شود. جایی که برای این شرکت ها بعد از خروج از مراکز رشد پیش بینی شده، پارک علم و فناوری است. پارک محل ارائه خدمات تخصصی است و در عین حال یک هویت مستقل دارد. البته باز هم از امکانات و تجهیزات و ظرفیت علمی دانشگاه می توانند استفاده کنند. 
با همین پیش فرض دانشگاه علامه طباطبائی با جدیت به دنبال راه اندازی پارک علم و فناوری بود که با نظر مثبت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز این پارک گرفته شد.

*از نظر شما فناوری های نوآورانه در علوم انسانی چه شاخص هایی دارد؟

شاید مهم‌ترین شاخص فناوری های نوآورانه در علوم انسانی که بتواند به ما کمک کند، اثربخشی ایده‌های نوآورانه است. اینکه چقدر ایده ها می‌توانند اثربخشی کافی را برای حل مشکلات یا ارائه خدمات داشته باشند. ما دانشگاه فنی نیستیم، در واحدهای فناوری که در دانشگاه های فنی وجود دارد ممکن است کالایی تولید یا اختراع شود ولی ما دانشگاه علوم انسانی هستیم. این دانشگاه ممکن است ایده ای را خلق کند یا پلتفرمی را پیش بینی کند یا یک مجموعه خدمات نوآورانه را انجام دهد.
به طور مثال یکی از واحدهای فناور ما در مرکز رشد، مجموعه ای از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی هستند که گردشگری سلامت دارند. آن ها تمام افرادی که از خارج کشور برای درمان وارد ایران می شوند را از کشورهای خود راهنمایی می کنند، در فرودگاه به استقبال آنها می‌روند و در مکان‌های درنظرگرفته مستقر می‌کنند، به بیمارستان می‌برنند و پس از اینکه سلامت خود را به دست آورند، آن ها را راهی کشور خود می کنند. بنابراین شاخص این ایده این است که بتواند به خوبی ارائه خدمات کند. ممکن است یک گروه از دانش آموختگان یا دانشجویان ما با تخصص های مختلف در کنار هم قرار بگیرند، مهم این است که آن ها بتوانند روی پای خود بایستند و بعد از دریافت کمک های اولیه در حدی فعالیت کنند که با استفاده از درآمد خود، مستقل شوند.

*رابطه متقابل علم و فناوری در حوزه علوم انسانی با صنعت و جامعه چگونه اتفاق می افتد؟
به جای رابطه علوم انسانی با صنعت بهتر است بگوییم رابطه علوم انسانی با جامعه. در جامعه بخش صنعت، کشاورزی و بخش‌های غیر علوم انسانی وجود دارد که همه آن ها مسائل و مشکلاتی دارند که از جنس علوم انسانی است. مشکلاتی مثل مدیریت واحد صنعتی، چگونگی افزایش راندمان و بهره وری در یک واحد صنعتی، مسائل حقوقی یک واحد تجاری صنعتی و ... که علوم انسانی باید برای حل این مسائل کمک کند. بنابراین مجموعه رشته های ما و دانشجویان ما که تحصیل کرده رشته های علوم انسانی هستند می توانند به آن بخش ها خدمات ارائه کنند. اضافه بر این، بخشی از مشکلات جامعه نیز از جنس علوم انسانی است مانند فرهنگ پذیری، اوقات فراغت گروه های سنی مختلف، تعلیم و تربیت، رسانه و .... بنابراین دانشگاه علوم انسانی علامه طباطبائی هم در بخش هایی که ارتباط مستقیم با علوم انسانی دارد و هم در بخش های غیر مستقیم، می تواند در جامعه اثرگذاری داشته باشد.

*پارک های علم و فناوری در ارتقا جایگاه دانشگاه و بین المللی شدن چه نقشی ایفا می کنند؟
یکی از عواملی که باعث می‌شود تمایل دانش آموزان به یک رشته تحصیلی بیشتر شود پاسخ به این سوالات است که من اگر وارد این رشته تحصیلی شوم چه کنشگری می توانم داشته باشم؟ چه خدمتی می توانم به جامعه ارائه دهم؟ چگونه می توانم درآمدی از محل آن رشته داشته باشم و زندگی خود را اداره کنم؟ بنابراین وقتی دانش آموخته علوم انسانی در مراکز کارآفرینی مراکز رشد و پارک علم و فناوری قرار می گیرد، از این طریق برای خود تولید ثروت و درآمد می کند. این کار کمک می کند که رشته های علوم انسانی پرجاذبه تر شوند. همچنین به ارتقای سطح دانشگاه نیز کمک می کند تا افراد باهوش تر و توانمندتری به سمت دانشگاه و رشته های علوم انسانی گرایش پیدا کنند. ضمن اینکه وقتی دانشجویان در دوره تحصیل خود احساس کنند که می توانند خدماتی به جامعه ارائه کنند، علاقه مندی و انگیزه تحصیلی آنها نیز بیشتر می‌شود.
وقتی دانشجویان در صحنه عمل داخلی امکان کنشگری پیدا کنند، امکان ارائه خدماتی به بیرون از مرزها و فراتر از مرزهای کشور نیز پیدا می کنند. همین نکته می تواند وجهه بین المللی ایجاد کند. از سوی دیگر دانشجویان می توانند کارهای پژوهشی و دانش خود را در میدان عمل به کار گیرند و از این طریق در جهت توسعه علم نیز تلاش کنند. به عبارت دیگر بخشی از توسعه علم ناشی از این است که ما علم را با استفاده از فضایی که در اختیار داریم به کار بگیریم و اثربخشی آن را مشخص کنیم و آن را در بُعد بین المللی تبدیل کنیم به مقاله، نشست و مفهومی که بتواند دانش بشری را پیش ببرد. ضمن اینکه امکان استفاده از مشارکت کشورهای خارجی و دانشگاه های خارجی در جهت توسعه واحدهای فناور در پارک علم و فناوری نیز وجود دارد.

*دانشگاه قرار است از طریق این پارک چه امکاناتی را در اختیار فعالان، پژوهشگران و صاحبنظران علوم انسانی قرار دهد و چه امکاناتی دریافت کند؟
پارک علم و فناوری یک مجموعه تخصصی است که در نزدیکی دانشگاه ها‌ مستقر می‌شود. این پارک می تواند از ظرفیت های فیزیکی، آزمایشگاهی و تجهیزاتی دانشگاه استفاده کند. واحدهای فناوری که به بلوغ رسیده اند می توانند در پارک مستقر شوند و بخشی از فعالیت‌های خود را انجام دهند. به طور معمول شرکت هایی که هنوز به تولید انبوه نرسیده اند در پارک های علم و فناوری مستقر می‌شوند. بنابراین شرکت هایی در پارک های علم و فناوری مستقر می شوند که بتوانند با استفاده از امکانات تخصصی به جامعه خدماتی ارائه دهند. شرکت ها وقتی به تولید رسیدند، آورده هایی دارند که با آن آورده می تواند به دانشگاه کمک کند. به طور مثال شرکت های مستقر در پارک ها می‌توانند خدمات آزمایشگاهی دانشگاه را خریداری کنند و از ظرفیت های دانشگاهی، کتابخانه‌ای و رسانه ای استفاده کنند. همانطور که ما به آن شرکت ها کمک می‌کنیم آنها نیز به ما کمک می کنند و از دانشگاه حمایت مالی می‌کنند و سبب می‌شوند که دانشگاه هم تأمین مالی شود.

*چه پیشنهادی برای تحول زیست بوم فناوری و نوآوری در حوزه علوم انسانی دارید؟
گام نخست تحول این است که ما بتوانیم اهمیت این موضوع را برای همه به خوبی تبیین و تشریح کنیم. لازم است همه همکاران علمی با این فضا آشنا شوند و خودشان انگیز داشته باشند که در قالب شرکت های دانش بنیان یا در قالب هدایت دانشجویان  به توسعه فضا کمک کنند. گام دوم هم این است که بتوانیم از ظرفیت های دانشجویان استفاده و آنها را راهنمایی کنیم. کلاس‌های توجیهی برای دانشجویان برگزار و به آنها کمک کنیم تا اگر ایده ها و نوآوری هایی در جهت تولید ثروت و ارائه خدمات دارند، آن ها را به خوبی شناسایی کنند. بعد از شناخت ایده ها، از واحدهای فناوری که بر اساس این ایده ها شکل گرفته اند و از مجموعه هایی که در مراکز رشد و پارک علم و فناوری وجود دارند، حمایت کنیم.